Milliyet.com.tr/ÖZEL Kredi kartı kullanan milyonlarca kişi yıllık kart aidat fiyatıyla karşı karşıya kalabiliyor. Bankalar bilhassa maaş müşterilerinden yıllık kart aidatı alınmamasına yönelik imkanlar sunarken, kimi kontratlarda yıllık fiyat belirtiliyor lakin bireyler mukavele imzalarken bunun farkına varmıyor.
Yıllık kart aidat fiyatları son devirde bir epey yükseldi. Bankadan bankaya değişmekle birlikte yüksek limitli kredi kartlarının aidatları da yüksek fiyatlarda çıkabiliyor. Bu da vatandaşın canını sıkıyor.
Öte yandan tüketicilerin kullandığı kredilerde de bankalar belge masrafı, sigorta bedeli, ekspertiz fiyatı üzere fiyatları müşterilerden kesiyor. Pekala kredi kartı ve çekilen kredi için kesilen meblağların geri alınması mümkün mü?
ORTALAMA KREDİ KARTI AİDATI NE KADAR?
Konuyla ilgili merak edilenleri milliyet.com.tr’ye kıymetlendiren Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Lider Vekili Avukat İbrahim Güllü şu tabirleri kullandı: “Günümüzde neredeyse herkes kredi kartı kullanıyor. Nakit gereksinimini ortadan kaldırmasıyla ön plana çıkan kredi kartları taksit imkanı, indirim ve para puan avantajı da sağlıyor.
Bankalararası Kart Merkezi (BKM), 2024 yılı Haziran ayı datalarına nazaran Türkiye’de kredi kartı sayısı 124,1 milyon adede ulaşmış durumda. Bankaların tüketicilerden almış oldukları kart aidat ölçüsü ise ortalama 500,00 TL’nin üzerinde. Bu da demektir ki yaklaşık her sene tüketicinin cebinden ortalama 62,5 milyar lira alınmakta.
‘BANKALARIN KART AİDATI ALMASI YASAL DEĞİL’
Bankaların kart aidatı alması yasal değil. Bankaların kart aidatını tüketiciye yansıtabilmesi için birtakım kuralları yerine getirmiş ve bunu getirdiğini ispat etmiş olması gerekir. Bankalar Tüketiciye aidatsız kart sunmak zorunda ve tüketiciye sunduklarını ispat yükümlülüğü bankadadır.
6502 sayılı Tüketici Kanunu’nun 31’inci hususunun 3 fıkrasında kart çıkaran kuruluşlar, tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve gibisi isim altında fiyat tahsil etmedikleri bir kredi kartı çeşidi sunmak zorundadır.
KART AİDATI İÇİN ‘MÜZAKERE’ ŞARTI
Emsal mahkeme kararlarının münasebetlerinde belirtildiği üzere banka tüketiciyle müzakere etmeden kart aidatı alamayacak. Tüketiciyle müzakere edildiği ispatlanmadan kart üyelik fiyatı alınmasının haksız kural olacağına hukuku bilen ve uygulayan tüketici mahkemeleri karar vermekte.
‘SADECE MECBURÎ MASRAFLAR İSTENEBİLİR’
Bankaların kart fiyatı için destek gösterdiği BDDK düzenlemesinin tüketici mahkemelerini bağlamayacağı, Yargıtay kararı uyarınca yalnızca zarurî masrafların tüketiciden istenebileceği, lakin kart üyelik fiyatının mecburî masraf olmadığı, tüketiciden alınabilecek fiyatların kanunun ruhuna karşıt olamayacağı mahkemenin münasebetleri ortasında yer almaktadır.
ÖDEMELER GERİ ALINABİLİR Mİ?
Sonuç prestijiyle banka tüketiciye aidatsız kart sunduğunu, üyelik aidatı konusunda tüketici ile müzakere ederek kart aidatının ödenmesi ve ölçüsü konusunda mutabakat sağladığını ispatlayamadığı takdirde tüketici kesilen aidatları geri alabilecektir.
BDDK yönetmeliğinde yer alan kredi kartı aidatı alınabileceğine dair düzenleme birçok hakem heyeti tarafından yanlış olarak kıymetlendirilerek tüketicinin talebini reddetmektedir. Emsal mahkeme kararlarına nazaran tüketiciler açısından bu düzenleme bağlayıcı değil.
ÖDEME YAPMAK İSTEMEYEN NE YAPMALI?
Tüketiciler emsal mahkeme kararlarını ve üstteki münasebet ve kanun unsurlarını belirterek ölçü prestijiyle Tüketici Hakem Heyetleri’ne başvurup paralarını geri istemelidir. Ayrıyeten tüketici fiyatlı kartı kullanmaya devam etmek istemiyorsa ilgili kartı iptal edip, bankadan fiyatsız bir kredi kartı talep edebilir. Bankalar tüketiciye fiyatsız kredi kartı sunmak zorunda.
KREDİ ÇEKİLİRKEN YAPILAN SİGORTA ÖDEMESİ GERİ ALINABİLİR Mİ?
Bankalar kredi kullanımlarında kendisini garantiye almak istediği için sıhhat sigortası yapılmasını zarurî tutuyor. Tüketicilerin sıhhat sigortasında bankanın sunduğu şirketi seçme zorunluğu bulunmuyor. Öte yandan sıhhat sigortası için ödenen fiyatın geri alınması da kelam konusu. Yargıtay’ın bahis ile ilgili emsal niteliğinde kararları bulunuyor.
KREDİ İÇİN YAPILAN EKSPERTİZ FİYATLARINI TÜKETİCİ ÖDEMEK ZORUDA MI?
Bankaların, kredinin teminatı olarak alacağı taşınır ve taşınmazların bedellerinin saptanması emeliyle yetkili eksperlere yaptıracakları, düzenletecekleri kıymetlendirme raporları karşılığında fatura karşılığında ödediği parayı, motamot tüketici yansıtma imkanı vardır. Lakin burada tüketiciye ekspertiz fiyatının ölçüsünün net ve tek bir fatura ile belgelenmesi gerekir. Bankalar birçok kişinin ismini yazarak tek bir toptancı fatura almakta ancak kime ne kadar ödeme yaptığını bildirmemektedir. Bu haliyle bu faturalara itiraz edilebilir, zira bir otel ile bir konut ekspertizi tıpkı fiyat değildir. Ayrıyeten bu halde düzenlenmiş bir fatura Vergi Yordam Kanunu’na da alışılmamıştır. Açık ve net tüketici için yapılan ölçü belirli değilse bu ölçüye da tüketici itiraz etmeli, gerekirse hakem heyetine başvurmalılar.
KREDİ İÇİN EN FAZLA NE KADAR EVRAK MASRAFI ÖDENİR?
2014 yılında yürürlüğe giren Finansal Tüketiciden Alınacak Fiyatlar Yönetmeliği ile kredi kullanan tüketiciden alınabilecek belge masrafı ölçüsü, alınan borç meblağının yani kullanılan kredinin en fazla binde 5’i olarak bankalarca, kişisel müşterilerden alınabilecektir.
Tüketiciler kendilerinden fazla tahsil edilen kredi tahsis (dosya masrafı) fiyatı, ekspertiz rapor fiyatlarını, bankaya yazılı talepte bulunarak fazla ödemenin iadesini talep etmeli, banka fazlayı iade etmezse, Tüketici Hakem Heyetine başvurmalıdır.”