İZMİR – İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin teşebbüsü ile Cumhuriyet’in kuruluşunun 100. yılı anısına dünyaca ünlü piyanist Fazıl Say’ın bestelediği 100. Yıl Marşı, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nda birinci defa İzmir’de Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde (AASSM) seslendirildi.
Marşın “Ver Elini” şiirini Ayten Keyifli kaleme alırken, bestesini Fazıl Say, orkestra şefliğini Can Okan, koro şefliğini ise Ali İlhan Akyunak üstlendi. Marşın seslendirmesini ise Ahmed Adnan Saygun Senfoni Orkestrası ve Korosu ile Genç Koro (Işılay Saygın Hoş Sanatlar Lisesi Korosu) yaptı.
Halen Yaşar Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Müzik Kısmı’nda ve Buca Işılay Saygın Hoş Sanatlar Lisesi’nde Koro eğitmeni olarak çalışmalarına devam eden Koro Şefi Ali İlhan Akyunak ile 100.yıl marşı üzerine konuştuk.
Ali İlhan Akyunak
‘HER YAPITIN GÜÇLÜ VE ZAYIF TARAFLARI OLABİLİR’
Piyanist Fazıl Say’ın Cumhuriyet’in 100. yılı için bestelediği marş seslendirilerek dinleyicilerin beğenisine sunuldu. Koro Şefi olarak grubun bir modülü olmak nasıl bir his? 100. Yıl Marşı’nın ortaya çıkış sürecini anlatabilir misiniz? Kaç kişilik bir orkestra ve koro sahnede rol aldı?
Ekibin modülü olmak ve bu projede yer almak gurur verici, inanılmaz keyifli oldu. Yıllar sonra hatırlanacak anılar yarattık birlikte. Vazife alan öğrenciler için de inanılmaz bir tecrübe oldu. AASSM Müdürü Emel Akçay Özer’den gelen teklif üzerine bu projeye hiç düşünmeden dahil oldum. Notalar elimize ulaşır ulaşmaz Okul müdürümle de görüşerek öğrencilerimizden oluşan koroyla çabucak çalışmalara başladık, altı gün sonra da Fazıl Say ile provalara başladık. Yaklaşık üç tam gün süren prova ve ses ile manzara kayıtlarının akabinde eser, bestekarın istediği halde ortaya çıkmış oldu. Koro ve orkestra olarak toplamda yaklaşık 220 kişi sahnede rol aldı.
‘BAZI TENKİTLERİ YERSİZ VE ÇOK BULDUM’
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Twitter hesabındaki paylaşımda “Bence olmamış…” diyerek marşı beğenmediğini açıkladı. 100. Yıl Marşı seslendirildikten sonra gelen yansılar için neler söylersiniz?
Yeni ortaya çıkan her eser tenkide maruz kalır, seven olduğu üzere sevmeyen yahut beğenmeyen de olabilir. Bir yapıtın sevilip sevilmeyeceğini yahut benimsenip benimsenmeyeceğini lakin vakit belirleyebilir. Yıllar geçtikçe kimi eserler ortadan kaybolurken, bazıları ise kalıcı olur. Lakin ben birtakım tenkitleri yersiz ve çok buldum, neden bu kadar reaksiyon çektiğini de doğrusu anlayamadım. Diğer 100. yıl marşları da yazılacaktır ve yazılmalıdır.
Bu Fazıl Say’ın bizlere armağan ettiği bir eser, gençlerimiz de okumaktan son derece memnun oldular. Eleştiren bireylerin kim olduğu da çok kıymetli; herkes bir şeyler söyledi lakin birçoğunun da temelsiz ve yalnızca tenkit yapmak için söylendiğini düşünüyorum. Kaldı ki her yapıtın güçlü ve zayıf tarafları olabilir, öncelikle büyük bir emek var, bu emeğin hakkını vermek gerekir. Bu marşla ilgili beklentim elbette yıllarca sevilerek söylenmesi ve halkımız tarafından benimsenerek standart marş repertuvarına dahil olması.
. Sizce Fazıl Say, halkın söyleyebileceği bir eser yazmaktan çok memleketler arası platformda uzunluk gösterecek bir marş yazmayı mı tercih etti?
Say’ın yapıtı ses hudutları açısından ve melodik ile ritmik yapılarıyla halkın rahatlıkla söyleyebileceği coşkulu bir marş. Bunun yanında memleketler arası platformlarda da yer alabilecek nitelikler taşıyor; bu bence negatif değil, müspet bir kıymet ve Say’ın yapıtına artı bir özellik getiriyor. Ayrıyeten okullarda kullanılmak üzere de orkestra ve piyano eşliği kolaylaştırılarak müzik öğretmenlerimiz için hazırlandı.
Bu marşı müzik okulları dışında herkes çok rahat söyleyebilir mi? Herkesin söyleyebileceği ve hafızasında tutabileceği müzik cümleleri içeriyor mu? Yani marşta bir prozodi sorunu kelam konusu mu?
Prozodide çok büyük bir sorun olduğunu düşünmüyorum. Hakikaten lise öğrencileriyle yaptığımız çalışmalar sonucunda rastgele bir kahır yaşamadan marşı kelamlarıyla ortaya çıkarmayı başardık. Ona bakarsanız İstiklal Marşı’mızın birçok yerinde çok büyük prozodi problemleri var ve melodik aralıklar hayli güç lakin görüyoruz ki bu marş ulusal marşımız olarak kabul edildi ve yıllardır söyleniyor. Fazıl Say’ın 100. Yıl Marşı yazılırken seçilen şiirde, söylenmesini kolaylaştırmak ve daha coşkulu bir eser haline getirmek için ufak değişiklikler de yapıldı.
. Marşın kâfi ilgi ve beğeniyi gördüğünü düşünüyor musunuz?
Bu marş, 23 Nisan 2023 akşamı halkımızla paylaşıldığında canlı performans AASSM Büyük Salonu dolduran yüzlerce İzmirli ve bir o kadar da salon dışında dev ekranlardan izleyenlerin iştirakleriyle coşkulu bir biçimde tekraren ayakta alkışlandı. Bu bile tek başına yapıtın muvaffakiyete ulaştığını gösterir. Müzik yapıtı insanları etkilediği ve harekete geçirdiği vakit hakikaten insanlara mal olur, bu marşın da bunu başardığını düşünüyorum. Bence beşerler dinledikçe ve söyledikçe daha da benimsenecek ve beğenilecektir.