YÖK’ten yapılan açıklamaya nazaran, “Üniversite İzleme ve Kıymetlendirme Genel Raporu-2024”, üniversiteleri “eğitim ve öğretim”, “araştırma-geliştirme”, “proje ve yayın”, “uluslararasılaşma”, “sürdürülebilirlik” ile “topluma hizmet ve toplumsal sorumluluk” kategorilerinde kıymetlendirerek, yükseköğretime yaptıkları katkı ve sağladıkları gelişmeye nazaran hazırlandı.
YÖKSİS bilgi tabanı başta olmak üzere kamu ve bağımsız kaynaklardan alınan datalar kullanılarak hazırlanan raporda, üniversiteler 64 göstergeye nazaran değerlendirildi. Rapora nazaran, 2022’de 6,4 ay olan “üniversitelerden mezun olan öğrencilerin yurt içi birinci iş bulma süresi” 2023’te 4,5 ay olarak gerçekleşti.
Üniversitelerin doktora programlarından mezun sayısı ise artış göstererek 11 bin 290’dan 13 bin 561’e ulaştı.
ULUSLARARASI SIRALAMALARDA YÜKSELME DEVAM EDİYOR
YÖK’ün raporuna nazaran, Türk üniversiteleri dünya üniversite sıralama sistemlerinde yükselmeye devam ediyor.
2022’de Times Higher Education (THE) sıralamasında Türkiye’den 58 üniversite yer alırken, 2023’te bu sayı 75’e yükseldi. Quacquarelli Symonds’da (QS) ise 2022’de 24 üniversite bulunurken, 2023’te 25 üniversite sıralamada yer aldı.
Ayrıca, dünyanın en itibarlı sıralamaları olan THE’da 3, QS’te ise 2 Türk üniversitesi, dünyanın birinci 500 üniversitesi ortasına girme başarısı gösterdi.
TÜRKİYE’YE GELEN MEMLEKETLER ARASI ÖĞRENCİ VE ÖĞRETİM ELEMANI SAYISI ARTTI
Rapora nazaran, Türkiye’deki üniversitelerde milletlerarası öğrenci ve öğretim elemanı sayısında artış kaydedildi.
Türkiye’ye gelen milletlerarası öğrenci oranı yüzde 6,23’ten yüzde 7,1’e yükseldi. Değişim programları kapsamında Türkiye’ye gelen öğretim elemanı sayısı da arttı. Bu kapsamda üniversite başına düşen memleketler arası öğretim elemanı oranı, 2023’te 13,2’den 16,6’ya yükseldi.
2 BİN 389 PATENT MÜRACAATINDAN 1096’SI OLUMLU SONUÇLANDI
Türkiye’deki üniversitelerin bilimsel üretkenliğinde de artış gözlemlendi. 2022’de endeksli mecmua ve kitaplarda kurum adresli yayın sayısı 87 bin 355 iken, 2023’te bu sayı 89 bin 334’e yükseldi.
Türkiye’deki 188 üniversitenin endeksli mecmua ve kitaplarda ulusal iş birlikli yayın ortalaması 2023’te yüzde 52 oldu. Üniversite-sektör iş birliğiyle yapılan yayınların oranı da yükselirken, 63 üniversitenin yayınlarına yapılan atıf sayısı, dünya ortalamasının üzerinde oldu.
Geçen yıl 144 üniversiteden 2 bin 389 patent, yararlı model yahut tasarım başvurusu yapılırken müracaatlardan 1096’sı olumlu sonuçlandı. 2023’te olumlu sonuçlanan patent sayısında yüzde 30’a yakın artış oldu.
TÜBİTAK tarafından desteklenerek öğrenci, öğretim elemanı ve araştırmacılara verilen ulusal ve memleketler arası proje sayısı ise 35 bin 519 olarak kaydedildi. TÜBİTAK tarafından desteklenerek öğrenci, öğretim elemanı ve araştırmacılara lisans, lisansüstü ve doktora sonrası verilen ulusal ve memleketler arası eğitim ve araştırma bursu sayısı ise 28 bin 911 olarak gerçekleşti.
Ayrıca 2023 Yükseköğretim Kurulu (YKS) Kılavuzunda yer alan bilgilere göre, Yükseköğretim Kalite Kurulu tarafından tanınan yahut yetkilendirilen akreditasyon kuruluşlarınca akredite edilen lisans programı sayısı 965’ten 1209’a yükseldi.
ÖĞRENCİLERİN TOPLUMSAL SORUMLULUK ÇALIŞMALARI VE ÖĞRENCİ KULÜPLERİ
Rapora nazaran, 4 bin 827 toplumsal sorumluluk projesi ile toplumsal entegrasyon ve kapsayıcılığa yönelik 8 bin 763 faaliyet gerçekleştirilirken, öğrenciler tarafından 10 bin 75 toplumsal sorumluluk projesi yürütüldü.
Yaklaşık 2 milyon öğrenci, Türkiye’deki üniversite kulüplerinde etkin olarak vazife aldı. Toplamda 15 bin 194 öğrenci kulübü ile öğrenciler toplumsal sorumluluk projelerine katılarak topluma katkı sağladı. 98 üniversiteden 337 öğrenci topluluğu, milletlerarası kuruluşlara üyelikleriyle de küresel seviyede etkileşimde bulundu.
“HER TÜRLÜ HİZMETTE MÜKEMMELİYETİN SAĞLANMASI BAŞTA GELEN HEDEFLERİMİZ ARASINDADIR”
YÖK Başkanı Erol Özvar, raporun sunuş kısmındaki yazısında, yükseköğretimin önümüzdeki devirde tahlil arayacağı hususlar ortasında süratle gelişen teknoloji, iklim ve etraf meseleleri, global çatışmalar, toplumsal gereksinimlerde yaşanan değişim, istihdam ve ekonomik krizler üzere pek çok problemin olduğunu belirtti.
Yükseköğretimin değişim, dönüşüm, yenilik ve rekabetin ağır yaşandığı son derece dinamik bir alan olduğunu bildiren Özvar, “Bu dinamik alanın ögeleri olan eğitimde, araştırmada ve her türlü hizmette mükemmeliyetin sağlanması, YÖK olarak başta gelen amaçlarımız ortasındadır. Bu anlayışla, üniversitelerimizin kalite süreçlerine büyük değer veriyoruz ve açık, ölçülebilir ve ispata dayalı kriterlerle gelişimlerini yakından takip ediyoruz. Yükseköğretim sistemimizin mevcut durumunu ve kapasitesini değerlendirirken bir yandan da gelecekte karşımıza çıkacak her türlü sınamaya hazır olmak için çalışıyoruz.” tabirlerini kullandı.
Stratejik gayeler ortasında yer alan milletlerarasılaşma konusunda kıymetli gelişmelerin yaşanmaya devam ettiğini aktaran Özvar, bu kapsamda gerçekleştirilen çok sayıdaki çalışma ve projeden Türkiye-Azerbaycan Üniversitesinin kurulması ve “Yükseköğretimde Milletlerarasılaşma Strateji Belgesi” hazırlık çalışmalarının başlatılmasının öne çıktığını kaydetti.
“YAPAY ZEKA YÜKSEKÖĞRETİMDE ÇOK DERİN BİR TESİR OLUŞTURDU”
Erol Özvar, rapordaki yazısında, dünyada yaşanan son derece süratli ve esaslı teknolojik gelişmelerin yükseköğretimin yapısının tekrar tanımlanmasını ve tertibini mecburî hale getirdiğini vurgulayarak, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Öncelikle, dijitalleşmeyle birlikte öğretim süreçleri daha etkileşimli hale gelmiş, klâsik eğitim programlarının ve öğretim tekniklerinin yine ele alınması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin öğrenme malzemelerine daha kolay erişebilmesi, dijital platformların sayıca artması ve çeşitlenmesi, bilgiye ulaşmada ve öğrenci ve öğretici münasebetlerinde yeni dinamikler ortaya çıkarmıştır. Bilhassa yapay zeka alanındaki gelişmeler yükseköğretimde çok derin bir tesir oluşturmuştur.”
Özvar, ayrıyeten raporda bir evvelki yıla nazaran doktora mezunu sayısının artması, mezunların yurt içi birinci iş bulma müddetlerinin kısalması, YKS kılavuzunda en az bir akredite lisans programı bulunan üniversite sayısı ve akredite olan program sayısının artması, olumlu sonuçlanan patent sayısının artması, TÜBİTAK tarafından verilen ulusal ve milletlerarası araştırma bursu sayısı ile desteklenen ulusal ve memleketler arası proje sayısının artması, THE ve QS sıralama sisteminde birinci bin içinde daha fazla üniversitenin yer almasının sevindirici gelişmeler olduğunu söz etti.
2024-2025 eğitim öğretim yılında 73 ön lisans ve lisans programı açıldığının ve öğrenci alındığının bilgisini paylaşan Özvar, “Bu programlar belirlenirken istihdam odaklı bir anlayışla geleceğin meslekleri dikkate alınarak bir planlama yapılmıştır. Öğrenciler tarafından ağır ilgiyle karşılanan bu programlar, ülkemize yapay zeka alanındaki global rekabette güç katacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Rapora, “https://www.yok.gov.tr/documents/2024/universite-izleme-ve-degerlendirme-genel-raporu-2024.pdf” adresinden erişilebiliyor.